ENDÜLÜS
642 Müslümanların Mısır'ı fethi
647 Trablusgarb'ın fethi
668 Sicilya çıkarması
670 Kuzey Batı Afrika'nın Ukbe b. Nâfi' tarafından fethi ve Kayrevan şehrinin kurulması
698 Elden çıkan Kuzey Batı Afrika'nın Hassan b. Nu'mân tarafından yeniden fethi ve Tunus şehrinin kurulması
705 Kuzey Batı Afrika'nın Mûsâ b. Nusayr tarafından bir vilâyet olarak Emeviler'e başlanması
710 Tarîf b. Mâlik'in keşif birliği başında İspanya'ya geçişi
711 Târık b. Ziyâd'ın hamlesi
712 Mûsâ b. Nusayr'ın İspanya'ya geçişi
713 Abdülaziz b. Mûsâ ile Teodomir arasında barış yapılması 714 Târık ile Mûsâ'nın Endülüs'ten ayrılarak Dımeşk'e dönmeleri 719 Endülüs Vâlisi es-Semh b. Mâlik'in Kurtuba'yı idare merkezi yapması
Nerbûne'nin (Narbonne) fethi
729 Kuzey Endülüs'te Menûse isyanı
731 Abdurrahman b. Muâviye'nin (ed-Dâhil) doğumu
732 Şarl Martel'e karşı Balâtüşşühedâ (Tours/Poitiers) savaşıyla gelen yenilgi
740 Endülüs'te Berberî isyanlarının çıkması
742 Vali Belc b. Bişr'in Dımeşkliler'i Endülüs'ün çeşitli yerlerine yerleştirmesi
751 Asabiye sebebiyle iç karışıklıkların çıkması
Berberîler'den bazı grupların Mağrib'e göç etmesi
755 Abbâsîler'in elinden kurtulan Abdurrahman b. Muâviye'nin Endülüs'e ulaşması
756 I.Abdurrahman'ın Emîrliği
759 Endülüs Vâlisi Yusuf el-Fihrî'nin öldürülmesi
777 Sarakusta Vâlisinin Frank Kralı Şarlman'ı ziyaret etmesi
778 Şarlman'ın Sarakusta'yı kuşatması ve Bâbü'şşezerî (Roncevamx) Savaşı
785 İberya yerli halkından ekserîsinin Hıristiyanlıktan İslamiyet'e girmesi
I.Abdurrahman'ın yerine Ulucâmi inşâ etmek amacıyla Kurtuba Katedrali'ni Hıristiyanlardan satın alması
788 I.Abdurrahman'ın vefatı ve I.Hişam'ın emîr olması
Kurtuba Ulucâmiinin planlanması ve inşâsının başlaması (788-796)
796 I.Hişam'ın vefatı ve I.Hakem'in emîr olması
807 Tuleytula ayaklanması ve Hendek Vak'ası
816 Mâlikî Mezhebinin Endülüs'e girişi
822 I.Hakem'in vefatı ve II.Abdurrahman'ın emîr olması
Ziryâb'ın Bağdat'tan Endülüs'e geçişi ve Abbâsî tesirinin başlaması
825-831 Mürsiye şehrinin inşâ edilmesi
829 İşbiliye Ulucâmiinin inşâ edilmesi
835 Mâride kalesinin inşâsı
839 Kurtuba ile Bizans arasında elçilerin gidiş-gelişi
844 Normandiyalılar'ın İşbiliye'yi kuşatmaları
851 Flora ve Mâriye adlı isyancı kızların ölmesi
852 II.Abdurrahman'ın vefatı ve I.Muhammed'in emîr olması
853 Tarihçi İbn Habîb'in vefat etmesi
855 Kal'atü Rebâh'ın güçlendirilmesi
857 Ziryâb'ın Kurtuba'da vefatı
859 Vikingler'in el-Cezîretü'l-Hadrâ'yı işgal etmeleri
873 Endülüs'te umumi kıtlığın baş göstermesi
886 I.Muhammed'in vefatı ve el-Münzir'in emîr olması
888 el-Münzir'in vefatı ve Abdullah'ın emîr olması
891 Abdullah'ın İşbiliye'yi ele geçirmesi ve yağmalaması
901 Lâride'de Ulucâmi inşâsı
905 Endülüs'e Zâhirî Mezhebini sokan Abdullah b. Kâsım b. Hilâl'in vefatı
912 Emîr Abdullah'ın vefatı ve III.Abdurrahman'ın emîr olması
913 Saîd b. Münzir'in İşbiliye Vâlisi olması ve şehrin surlarını yıkarak köşk inşâ etmesi
915 Endülüs'te umumi kıtlığın baş göstermesi
918 İsyancı İbn Hafsûn'un vefatı
919 Endülüs'te veba salgını
920 Kuzey İspanya'daki Osma, Şent İştebîn de Gûrmâc (San Esteban de Gormaz), Kelûniye (Clunia) ve Mûyes (Muez) küçük kentlerinin fethedilmesi
928 Berbeştru kalesinin fethi
Kurtuba'da darphânenin kurulması
929 III.Abdurrahman'ın kendisini halîfe ilân etmesi
931 Sebte şehrinin alınması
İbn Meserre'nin vefatı
936 Medînetü'z-Zehrâ'nın inşâsı
939 Müslümanların Şent Menkeş'te (Simancas) yenilmesi
940 İbn Abdirabbih'in vefatı
942 Ebû Ali el-Kâlî'nin Endülüs'e gelmesi
944 Turtûşe'de tersâne inşâsı
945 Bizans elçilerinin Kurtuba'ya gelmesi
946 Endülüs'te veba salgını
954 Fâtımîler'in el-Meriye sâhillerine saldırması
955 Tarihçi Ahmed er-Râzî'nin vefatı
el-Meriye şehrinin yeniden inşâsı
956 Turtûşe Ulucâmiinin inşâsı
961 Abdurrahman en-Nâsır'ın vefatı ve II.Hakem'in halîfe olması
966 Normandiyalılar'ın Endülüs'ün Atlas Okyanusu kıyılarına saldırması
970 Hadây b. Şaprut'un vefatı
972 Bizans elçisinin Kurtuba'ya gelmesi
973 el-Medînetü'z-Zâhire'nin inşâsı
976 II.Hakem'in vefatı ve II.Hişam'ın halîfe olması
977 Tarihçi İbnü'l-Kûtiyye'nin vefatı
978 Vezir Ca'fer el-Mushafî'nin azledilmesi
980 Hâcib el-Mansûr İbn Ebî Âmir'in yeni bir ordu tanzim etmesi
981 Mansûr'un Leon seferi ve Şnt Menkeş'i fethetmesi
985 Mansûr'un Katalonya bölgesine seferi ve başkent Berşelûne'yi fethi
988 Mansûr'un Kûriye (Coria), Liyûn (Leon) ve Semmûre (Zamora) kentlerini fethi
Tarihçi İbn Hayyân'ın doğumu
989 Şâir İbn Hânî'nin vefatı
994 İbn Hazm'ın doğumu
997 Mansûr'un Gâle (Gaule) veya Cıllîkıye bölgesi seferi ve Şent Yâkub kentini fethi
Mağrib'te Zîrî b. Atıyye'nin yenilmesi
1002 Mansûr İbn Ebî Âmir'in Kastilya seferi ve sefer esnasında vefatı üzerine Medînetü Sâlim'de defnedilmesi, yerine oğlu Abdülmelik el-Muzaffer'in hâcibliğe geçmesi
1003 Katalonya Seferi
1005 Cıllîkıye Seferi
Mağrib'te Kayrevân Câmiinde Halîfe Hişam adına hutbe okunması
1006 Kastilya seferi ve Kelûniye zaferi
Benbelûne (Pamplona) seferi
1008 Abdülmelik'in vefatı ve Abdurrahman Şencûl'ün (Sancho) hâcib olması
II.Hişam'ın tahttan inmesi ve yerine Muhammed el-Mehdî'nin geçmesi, Süleyman el-Müstaîn'in halîfelik iddiası
el-Mehdî'nin vefat
Medînetü'z-Zâhire'nin yağmalanması
1010 II.Hişam'ın yeniden hilâfete getirilmesi
1011 Belensiye'de Âmirîler hânedânının kurulması
1012 Tarihçi İbnü'l-Fardî'nin vefatı
1016 Ali b. Hammûd'un Kurtuba'ya hâkim olması
Ali'nin vefatı ve yerine Kâsım b. Hammûd'un geçmesi
1017 IV.Abdurrahman el-Murtezâ'nın halîfe ilân edilmesi
Endülüs'e karşı Burgonyalılar'ın Haçlı saldırıları başlatmaları
1020 Yahudi asıllı Endülüslü filozof Solomon İbn Gabirol'ün (Avicebron) doğumu
1023 V.Abdurrahman el-Müstazhir'in halîfe olması
III.Muhammed el-Müstekfî'nin halîfe ilân edilmesi
1027 III.Hişam el-Mu'tezid'in halîfe ilân edilmesi
1031 Endülüs Emevileri idaresinin sona ermesi ve Mülûkü't-Tavâif Döneminin başlaması
1038 Gırnata'da Habbûs b. Zîrî'nin vefatı ve yerine oğlu Bâdîs'in geçmesi
1041 İşbiliye'de Kadı Muhammed İbn Abbâd'ın vefatı ve yerine oğlu el-Mu'tezid'in geçmesi
1043 Kurtuba'da Ebu'l-Hazm b. Cehver'in vefatı ve yerine Ebu'l-Velîd b. Cehver'in geçmesi
1044 Dâniye Emîri Mücâhid el-Âmirî'nin vefatı
1045 Batalyevs Emîri İbnü'l-Eftas'ın vefatı ve yerine el-Muzaffer'in geçmesi
El Cid Campeador'un doğumu
1052 Dâniye'de Ebû Amr ed-Dânî'nin vefatı
1053 I.Fernando'nun Tuleytula'ya karşı saldırıya geçmesi
1056 Gırnatalı Vezir Yahudi İbnü'n-Nağzele'nin vefatı
1057 Bâdîs'in Hammûdîler'in Mâleka'sını ele geçirmesi
I.Fernando'nun Batalyevs'e saldırması
1058 Runde'nin İşbiliye Emîrliğine katılması
Yahudi asıllı Endülüslü filozof İbn Gabirol'ün (Avicebron) ölümü
1063 I.Fernando'nun Kûriye şehrini işgal etmesi
1064 Normandiyalı Fransızlar'ın Berbeştru şehrini işgal etmeleri: Müslümanlara karşı ilk Haçlı Seferi
İbn Hazm'ın vefatı
1065 Berbeştru şehrinin İbn Hûd tarafından geri alınması
1068 el-Mu'tezid'in vefatı ve yerine el-Mu'temid'in geçmesi
Abbâdîler'in Kurtuba'ya hâkim olması
1070 Tarihçi Sâid et-Tuleytulî'nin vefatı
1073 Kuzey Afrika'da Yusuf b. Taşfîn'in Murâbıtlar'ın başına geçmesi
1075 Tuleytula Emîri el-Me'mûn b. Zünnûn'un vefatı
Gırnata Emîri Bâdîs b. Habbûs'un vefatı
1076 Tarihçi İbn Hayyân'ın vefatı
1078 Sıkıliyeli (Sicilya) şâir İbn Hamdîs'in Endülüs'e gelişi
1081 Fakîh Ebu'l-Velîd el-Bâcî'nin el-Meriye şehrinde vefatı
1082 el-Müstaîn İbn Hûd'un vefatı
1083 Dil âlimi el-A'lem eş-Şentemerî'nin vefatı
1084 Ali b. Yusuf b. Taşfîn'in doğumu
Şâir vezir İbn Ammâr'ın vefatı
1085 VI.Alfonso'nun Tuleytula şehrini işgal etmesi
VI.Alfonso'nun Leyyit (Aledo) kalesini ele geçirmesi
1086 Yusuf b. Taşfîn'in Endülüs'e geçişi ve Zellâka Zaferi
1088 Yusuf'un Endülüs'e ikinci kez geçerek Leyyit kalesini kuşatması
1089 Navar Kralı Sancho Ramirez'in Menteşûn'u işgali
VI.Alfonso'nun Leyyit kalesini tahliye etmesi
1090 Yusuf'un Endülüs'e üçüncü geçişi, Tuleytula kuşatması
ve Endülüs emîrliklerine son verme hareketini başlatması
1091 Mu'temid İbn Abbâd ile destekçisi VI.Alfonso'ya karşı Murâbıtlar'ın Hısnü'l-Müdevver veya Belme (Palma) zaferi
Murâbıtlar'ın İşbiliye'yi ele geçirmeleri
Şâire Lâride bnt. el-Müstekfî'nin vefatı
1092 Belensiye'nin El Cid'ten geri alınması
1093 Fakîh İbn Sehl'in vefatı
1094 El Cid'in Belensiye'yi ikinci kez işgali
Üşbûne bölgesinin Hıristiyanlardan geri alınması
Coğrafya âlimi Ebû Ubeyd el-Bekrî'nin vefatı
1095 el-Mu'temid İbn Abbâd'ın Ağmat'ta vefatı
İbn Kuzmân'ın doğumu
1096 Navarlılar'a karşı Veşka'nın kaybı
1097 İspanyollar'ın desteklediği El Cid'e karşı yapılan savaşın kaybedilmesi
VI.Alfonso'ya karşı Künneşre zaferi ve El Cid'in oğlu Don Diego'nun savaş sırasında öldürülmesi
1099 El Cid'in Belensiye'de ölmesi
1102 Belensiye'nin El Cid'in hanımı tarafından VI.Alfonso'ya verilmesi üzerine Murâbıtlar'ın şehri ele geçirmesi
1104 Sarakusta dışında bütün Endülüs'ün Murâbıtlar'a bağlı bir eyâlet haline getirilmesi
Müslümanların Berşelûne veya Katalonya bölgesine akınları
1106 Yusuf b. Taşfîn'in vefatı ve yerine oğlu Ali'nin hükümdar olması
Meşhur Endülüslü bilgin ez-Zehrâvî'nin vefatı
1108 Uklîş Zaferi
Sarakusta Emîri el-Müstaîn İbn Hûd'un vefatı
1109 Tuleytula kuşatması
Talebîre'nin fethi
1111 Kulumriye'nin (Coimbra), Şenterîn (Santarein), Batalyevs (Badajoz), Ubûrtû (Porto), Yâbüre (Evora) ve Üşbûne'nin (Lisbon) fethi
1113 Şâir İbnü'l-Lübâne'nin vefatı
1114 Vali Mezdelî'nin Tuleytula kuşatması
1117 Elden çıkmış olan Kulumriye'nin yeniden fethi
1118 Sarakusta'nın Aragonlular tarafından işgal edilmesi
el-Cezâiru'ş-Şarkiyye'nin (Balear Adaları) fethi
1120 Ketunde (Cutanda) yenilgisi ve Aragonlular'a karşı Gırnata savaşları
1121 Merâkeş'te el-Mehdî b. Tûmert'in isyanı ve Muvahhidler hareketinin başlangıcı
1125 İbn Zühr'ün vefatı
1126 İbn Rüşd'ün Kurtuba'da doğumu
Şâir İbn Abdûn'un vefatı
Şâir el-A'mâ et-Tuleytulî'nin vefatı
Tarihçi Turtûşî'nin İskenderiye'de vefatı
1128-1139 Endülüs Valisi Taşfîn b. Ali'nin Hıristiyanlara karşı seferleri
1129 Kılâ'a (Alcolea) yenilgisi
1130 el-Mehdî b. Tûmert'in vefatı ve yerine Abdülmü'min b. Ali'nin geçmesi
1134 İfrâğa (Fraga) Zaferi
Tarihçi el-Feth b. Hâkân'ın Merâkeş'te öldürülmesi
Mûsâ b. Meymûn'un Kurtuba'da doğumu
1138 Şâir İbn Haffâce'nin vefatı
1139 İbn Bâce'nin vefatı
1143 Ali b. Yusuf'un vefatı ve yerine Taşfîn b. Ali'nin hükümdar olması
1144-1145 Murâbıtlar'ın Endülüs'teki hâkimiyetlerinin iyice zayıflaması üzerine İkinci Mülûkü't-Tavâif denen dönemin ortaya çıkması
1145 Murâbıtlar'ı sona erdirmek üzere olan Muvahhidler'in Endülüslüler ile ilk temasları
Taşfîn b. Ali'nin Vehrân'da vefatı
1146-1152 Muvahhid Halîfesi Abdülmü'min'in Endülüs'e ordu sevk etmesi ve Endülüs'e hâkim olması
1147 el-Meriye'nin düşüşü
Üşbûne (Lisbon) ve Şenterîn'in (Santarein) düşüşü
Muvahhidler'in Merâkeş'e girmesiyle Afrika ve Endülüs'te Murâbıtlar'ın sonu
Muvahhidler'in İşbiliye'yi ele geçirmesi
Şenterîn ve Üşbûne'nin kaybı
Belensiye'de İbn Merdenîş'in emîr olması
İbn Bessâm'ın vefatı
1148 İfrâğa, Lâride ve Turtûşe'nin kaybı
Yahya b. Gâniye'nin vefatı
1149 Lâride, İfrâğa ve Miknâse şehirlerinin düşüşü
1150 VII.Alfonso'nun Kurtuba kuşatması
1154 Coğrafya âlimi el-İdrîsî'nin Nüzhetü'l-müştâk'ın telîfini tamamlaması
1157 el-Meriye'nin Hıristiyanlardan geri alınışı
Murâbıtlar'ın Endülüs'teki son kalıntısı Meymûn b. Yeddir'in Gırnata'yı Muvahhidler'e teslim etmesiyle Endülüs'teki Murâbıt varlığının tamamen sona ermesi
1160 İbn Hemüşek'in Karmûne'yi ele geçirmesi
1160-1163 Abdülmü'min'in Endülüs'e geçişi ve İberya Yarımadası'nı ele geçirme planı için çalışmalar yapması
1161 Abdülmü'min'in Cebelitârık beldesini inşâ etmesi
İbn Hemüşek'in yenilmesi ve Karmûne'nin geri alınması
1162 İbn Merdenîş ve müttefiklerine karşı Muvahhidler'in Sebîke zaferi sayesinde Gırnata'yı tekrar ele geçirmeleri
Portekizliler'in Şenterîn ve Bâce şehirlerini işgali
Abdülmelik b. Zühr'ün vefatı
1163 Abdülmü'min b. Ali'nin vefatı ve yerine Ebû Yakub Yusuf'un halîfe olması
1165 Batı Endülüs'te Portekizli Giraldo Sempavor'un işgal harekâtı
Muhyiddîn İbnü'l-Arabî'nin Mürsiye şehrinde doğumu
1169 Portekizliler'in Batalyevs'e Saldırması Üzerine Leon Kralının Muvahhidler'e yardım etmesi
1171 İbn Merdenîş'in ölümü
İşbiliye Ulucâmii ve el-Vâdî'l-Kebîr köprüsünün inşâ edilmesi
1172 Vebze (Huete) Savaşı
Portekizliler'in Bâce (Beja) saldırısı
1173 Kastilyalı Kont Jamino'nun yenilmesi
Hıristiyanların İsteğiyle Yapılan Büyük Barış Antlaşması
1177 Kastilya Saldırıları ve Kûnka'nın (Conca) düşüşü
Şâir er-Rusâfî'nin Mâleka'da vefatı
1179 Fihrist adlı kitabın müellifi İbn Hayr el-İşbîlî'nin vefatı
1179-1182 Portekizliler ile Porto ve İşbiliye bölgesinde yapılan kara-deniz savaşları
1182 Kastilyalılar ile Yapılan Şentefîle (Santafila) ve Talebîre (Talavera) savaşları
1183 İbn Beşküvâl'in vefatı
1184 Portekizliler ile yapılan Şenterîn savaşı
Halîfe Yusuf'un vefatı ve yerine oğlu Yakub'un geçmesi
1185 İbn Tufeyl'in Merâkeş'te vefatı
1189 Şilb şehrinin Haçlılar ile birleşen Portekizliler tarafından işgali
1190 Memlûkler'in Sultanı Selahaddin Eyyûbî'nin Haçlılara Karşı Muvahhidler'den Yardım İstemesi
1191 Muvahhidlerin Şilb'i geri alması
1195 Hıristiyanlar'a karşı Erek (Alarcos) zaferi
1196 Halifenin Birinci Kastilya Seferi ve Tuleytula Kuşatması
1197 Halifenin İkinci Kastilya Seferi ve Tuleytula Kuşatması
1198 Müttefik Kastilya-Aragon Güçlerinin Muvahhidler ve Leonlular'a Karşı Saldırıya Geçmesi
1199 Halîfe Yakub el-Mansur'un vefatı ve yerine Muhammed en-Nâsır'ın geçmesi
Tarihçi ve şâir İbnü'l-Ebbâr'ın doğumu
İbn Rüşd'ün Merâkeş'te vefatı
1203 Hıristiyanların Müttefiki İbn Gâniye'den el-Cezâiru'ş-Şarkıyye'nin Geri Alınması
1204 Mûsâ b. Meymûn'un vefatı
1207 Edebiyatçı İbnü'ş-Şeyh el-Belevî'nin vefatı
1211 Şelbatarra (Salvatierra) savaşı
1212 İkâb (Las Navas de Tolosa) yenilgisi
1213 Halîfe en-Nâsır'ın vefatı ve yerine Yusuf el-Müstansır'ın geçmesi
1214 el-Muğrib fî hulî'l-Mağrib kitabının müellifi İbn Saîd el-Mağribî'nin doğumu
1215 Kastilya'nın barış antlaşması yapılması
1217 Haçlılar ile İşbirliği yapan Portekizliler'in saldırıları ve Sağru'l-Kasr'ın (Alcacer de Sal) düşüşü
Doğu Endülüs'te İbn Hûd ayaklanması
Seyyâh İbn Cübeyr'in İskenderiye'de vefatı
1222 Edebiyatçı eş-Şüreyşî'nin Şüreyş'te vefatı
1222-1228 Muvahhid tahtının el değiştirmesi ve önce Abdülvâhid b. Yusuf, sonra Abdullah el-Âdil'in yönetime geçmesi
1224 Taleyâta (Tallante) ve Afs (Aspe) yenilgileri
1224-1226 İsyancı el-Beyyâsî'ye yardım eden Kastilyalılar'ın saldırı ve işgalleri
1227 Endülüs'te kıtlığın baş göstermesi
Reconquista için uygun ortamın oluşması
1228 Muvahhid tahtına İdris el-Me'mûn'un geçmesi
1229 Muvahhidler'in Afrika'da çözülüşünün Endülüs'te yansımaları: isyanlar
İbn Hûd'un Endülüs'e hâkim olması ve Muvahhidler'in Endülüs hâkmiyetinin sona ermesi
1229 el-Cezâirü'ş-Şarkıyye'nin kaybı
1231 Mâride ve Batalyevs şehirlerinin kaybı
1232 İdrîs el-Me'mûn'un vefatı ve Muvahhid tahtına Abdülvâhid er-Reşîd'in geçmesi
İbnü'l-Ahmer'in emîr olarak ortaya çıkması
1235 İbn Dahye el-Kelbî'nin vefatı
1236 Kastilya Kralı III.Fernando'nun Kurtuba şehrini işgal etmesi
Enîşe yenilgisi ve Enîşe beldesinin kaybı
1238 Aragon Kralı I.Jaume elinde Belensiye şehrinin kaybı
İbn Hûd'un vefatı
İbnü'l-Ahmer'in Gırnata'ya hâkim olmasıyla Endülüs topraklarının Gırnata Emirliği altında toplanması
1239 İbnü'l-Ahmer'in Muvahhid Halîfesi er-Reşîd'e biat arz etmesi
1240 Muhyiddîn İbnü'l-Arabî'nin Dımeşk'te vefatı
1242 Halîfe er-Reşîd'in vefat etmesi ve İbnü'l-Ahmer'in İfrîkıye'deki Hafsîler'in Emîri Ebû Zekeriya'ya biat arz etmesi
I.Jaume'nin Mürsiye (Murcia) şehrini işgal etmesi
1246 Ceyyân (Jaen) şehrinin kaybı
Şâtıbe (Jativa) şehrinin kaybı
1248 İşbiliye (Sevilla) şehrinin kaybı
Doğu Endülüs'ün tamamının kaybı
İbnü'l-Baytar'ın Dımeşk'te vefatı
1251 Şâir İbn Sehl el-İşbîlî'nin vefatı
Kelîle ve Dimne kitabının Katalanca'ya tercüme edilmesi
1255 Tarihçi el-Beyyâsî'nin Tunus'ta vefatı
1257 Leble (Niebla) şehrinin kaybı
1258 Şâir İbn Umeyre'nin vefatı
1260 Tarihçi ve şâir İbnü'l-Ebbâr'ın Tunus'ta vefatı
1262 Kâdis şehrinin kaybı
1269 Sûfî İbn Sebîn'in Mekke'de vefatı
1273 Gırnata Emîri I.Muhammed'in vefatı
1274 Dilci İbn Mâlik'in vefatı
1287 Menûrka adasının kaybı
1292 Tarîf beldesinin kaybı
1306 İbn İzârî'nin el-Bayân adlı kitabını telif etmesi
1308 Sılatü's-sıla müellifi İbnü'z-zübeyr'in Gırnata'da vefatı
1313 İbnü'l-Hatîb'in Levşe'de (Loja) doğumu
1314 Gırnata Emîrliğine I.İsmail'in geçişi
1319 Elekûn (Alacon) savaşında Müslümanların zafer kazanması
1332 İbn Haldun'un Tunus'ta doğumu
1333 Gırnata'da I.Yusuf'un idareye geçmesi
1340 Müslümanların Tarîf savaşında (Salado) yenilmesi
1342 Merînîler'in Tarîf kuşatması
1344 Kastilya Kralı XI.alfonso'nun el-Cezîretü'l-Hadrâ'yı işgali
1349 Gırnata'da Dâru'l-İlm kurulması
1351 Seyyâh İbn Batûta'nın Gırnata'yı ziyareti
1354 I.Yusuf'un Gırnata'da öldürülmesi
1365 V.Muhammed'in Gırnata Hastanesini inşâ etmesi
1369 Şâir Ahmed b. Hâtime'nin vefatı
1374 İbnü'l-Hatîb'in Fas'ta öldürülmesi
1393 Şâir İbn Zemrek'in Gırnata veziri oluşu
1406 İbn Haldun'un Kahire'de vefatı
1410 Kastilya Kralı II.Juan'ın Entakîre'yi (Antequera) işgal etmesi
1415 Portekiz Kralı I.Juan2ın Sebte'yi işgal etmesi
1426 Fakîh İbn Âsım'ın Gırnata'da vefatı
1485 Rûnde'nin kaybı
1486 Levşe'nin kaybı
1487 Mâleka ve el-Meriye'nin kaybı
1489 Bâse'nin (Basella) kaybı
1492 (2 Ocak) Endülüs'ün kaybı
1501 Morisk veya Morisko diye adlandırılan Endülüslü Müslümanlara ve Sefarad diye adlandırılan Endülüslü Yahudilere ya Katolikliğe girmeleri ya da İspanya'yı terk etmeleri konusunda baskı uygulanması
1526 Endülüslüler'in Belensiye'den kovulmaları
1568 Endülüslüler'in Şârât dağları civarında ayaklanmaları
1609 İspanya Kralı III.Filip'in Endülüslüler'in tamamını ülkeden kovma kararı
İSPANYA-AVRUPA
378-450 Hunlar'ın Orta Avrupa'yı istilası üzerine Gotlar, Burgonyalılar, Vandallar, Anglosaksonlar ve öteki Germen halklarının Roma topraklarına gelmeleri
Roma İmparatorluğunun büyük barbar akınlarıyla çökmesi ve bir daha toparlanamaması
Germen akınları ve bu akınların Latin dünyasında yol açtığı kargaşa üzerine, manastırların eğitim-kültür merkezleri durumuna gelmesi
410 Hun korkusuyla Roma sınırlarını zorlayan Vizigotlar'ın Roma kentini yağmalamaları ve İspanya'ya geçip krallıklarını kurmaları
451 Papa'nın çağrısıyla Kalkedon (Kadıköy) Konsili'nin toplanarak teslis öğretisinin Papa Büyük Leon'un belirlediği şekliyle benimsenmesi ve monofizist anlayışın reddedilişi
453 Attila'nın ölümü ve Hun federasyonunun dağılması
496 Frank Kralı Clovis'in Hıristiyanlığın Ortodoks mezhebini benimsemesi
565 Doğu Roma imparatorlarına "Bizans İmparatoru" denmeye başlanması
687 Uzakbatıda Barbar Karolenj İmparatorluğunun yerleşmesiyle Avrupa'da sukûnetin yerleşmesi
711 İberya Yarımadası'nda Vizigot hâkimiyeti döneminin sona ermesi
714 Merovenjler'in kralı Şarl (Charles) Martel'in Franklar'ın da liderliğini elde etmesi
714-741 Frank Kralı Şarl Martel'in yönetim dönemi
718 İspanya'da ilk Hıristiyan isyanı: Asturias bölgesinde Pelayo'nun isyan etmesi ve Oviedo yakınında Hıristiyan İspanya krallığının temellerini atması
719 Nerbûne'nin (Narbonne) fethi
730 Papalık ile Bizans arasında dinî semboller konusunda anlaşmazlık
739 Asturias'ta I.Alfonso'nun göreve gelmesi
752 Kısa Pepin'in Franklar'ın kralı unvanını alması
768 FranklarIn Kralı Şarlman'ın (Charlemagne) tahta geçişi
778 Şarlman'ın Sarakusta'yı kuşatması ve Bâbü'şşezerî (Roncevamx) Savaşı
800 Şarlman'ın İmparator lâkabını alması
814 Şarlman'ın ölümü
830 Galiçya'da Havari James'in kalıntılarının bulunması ve Şent Yakub (Santiago de Compostela) şehrinin Hıristiyanlar için kutsal hac mekanı haline gelmeye başlaması
831-1000 Danimarka, İsveç Norveç ve İzlanda'nın Hıristiyanlığa geçişleri
839 Kurtuba ile Bizans arasında elçilerin gidiş-gelişi
853 Normanlar'ın Orleans ve Paris kentlerini istila etmeleri
900 Viking saldırılarıyla İngiliz-İrlanda kiliselerinin yakılıp yıkılmasıyla kültür merkezlerinin sönmesi
900-1350 Avrupa'da toprakların tarıma açılma tekniklerinin uygulamaya başlanması
905 Pamplona yakınında Navar Krallığının kurulması
910 Cluny'de Burgundy Manastırı'nda Benedict Tarikatının kurulması
914 Leon'un Asturias başkenti olması
945 Bizans elçilerinin Kurtuba'ya gelmesi
951 Leon Kralı II.Ramiro'nun ölmesi
953 Juan de Gorz'un elçisinin Kurtuba'ya gelişi
Benedict Tarikatının Katalonya'ya ulaşması
970 Normandiyalılar'ın Şent Yâkub (Santiago) kıyılarına saldırması
972 Bizans elçisinin Kurtuba'ya gelmesi
989 Rusya'nın Hıristiyanlığa geçişi
999 Leon Kralı III.Bermudo'nun ölmesi ve V.Alfonso'nun kral olması
1000 (Yaklaşık olarak) Batı Avrupa'nın komşularıyla ilişkilerinin baskın niteliğe bürünmeye başlaması
Avrupalılar'ın günlük tüketim mallarını pazara götürmede su yollarından iyi şekilde yararlanmaları
Kelt, Germen, Slav kabileleri ve Macaristan'ın Hıristiyanlığı benimsemeleri
Avrupa mimarisinde Romanesk anıtsal taş yapı atılımının başlaması
1000-1300 Avrupa'da kasabaların gelişme göstermesi
1000-1453 Müslümanların Hindistan, Doğu Avrupa ve Orta Asya'da yayılması
1000-1500 Avrupa siyasi evriminin üç evresi
1017 Endülüs'e karşı Burgundian Haçlı seferlerinin başlaması
Kont Sancho Garcia'nınölmesi
1028 Leon Kralı V.Alfonso'nun vefatı ve yerine III.Bermudo'nun geçmesi
1035 Büyük Sancho'nun ölmesi ve yerine I.Fernando'nun geçmesi
1037 Leon Kralı III.Bermudo'nun ölmesi
1053 I.Fernando'nun Tuleytula'ya karşı saldırıya geçmesi
1054 Papa ile Konstantinopolis Patriğinin birbirlerini aforoz etmeleriyle Katolik-Ortodoks bölünmesinin ortaya çıkması
1057 I.Fernando'nun Batalyevs'e saldırması
1059 Avrupa'nın siyasi evriminde imparatorun piskoposlarca desteklenmesi devrinin sona ermesi ve Papalığın piskoposları atama hakkını kendi eline almasıyla imparator-papa kavgaları döneminin başlaması
1061-1073 Hıristiyan dünyanın Papa II.Alexander sayesine Müslümanların bütün Akdeniz havzasından temizlenmesi yani Reconquista idealiyle tanışması
1065 Kastilya-Leon Kralı I.Fernando'nun ölmesi ve devletin oğulları arasında taksim edilmesi
1072 II.Sancho'nun VI.Alfonso'yu yendikten sonra Semmûre'de öldürülmesi
1096 Anadolu ve Orta Doğu üzerine Avrupalılar'ın Haçlı Seferlerinin başlaması
1100 1100 Yılı Haçlı Seferleri ile Avrupalılar'ın Türkler'e karşı başarısız olmaları
1104 Aragon tahtına I.Alfonso'nun geçişi
1109 Portekiz Krallığının kurulması
Kastilya-Leon Kralı VI.Alfonso'nun ölmesi ve yerine Urraca'nın geçmesi
1119 Kudüs'te Şövalye Tarikatlarının kurulması
1120 Şövalye Tarikatlarının İspanya'ya yerleşmeleri
1128 Alfonso Hanriquez'in Portekiz kralı olması
1139 Portekiz Krallığının tamamen bağımsız hale gelmesi
1142 Hıristiyan inançlarının akılla desteklenebileceğine inanan düşünür Pierre Abelard'ın ölümü
1158 Kastilya tahtına VIII.Alfonso'nun geçişi
1171 Galler ve İrlanda'nın Anglo-Norman şövalyelerince ele geçirilmesi
1204 Dördüncü Haçlı Seferinde Konstantinopolis'in işgal edilerek Doğu Latin İmparatorluğunun kurulması
1214 Kastilya Kralı VIII.Alfonso'nun emriyle Palencia Üniversitesinin kurulması
VIII.Alfonso'nun ölümü
1215 Kastilya Kralı IX.Alfonso'nun emriyle Salamanca (Şelemenka) Üniversitesinin kurulması
1217 Kastilya tahtına III.Fernando'nun geçişi
1252 Kastilya Kralı III.Fernando'nun ölümü ve yerine X.Alfonso'nun geçişi
1254 X.Alfonso'nun İşbiliye'de Arapça-Latince dersleri ve tercümeleri yapılması için bir okul kurması
Avrupa'da imparatorluğun çökmesiyle, Latin Hıristiyanlık dünyasının evrensel hükümeti olduğunu ileri süren Papalığın Avrupa yönetiminde tek kalması
1273 Uzun bir fetret döneminden sonra Habsburglar'dan Rudolf'un imparator seçilmesi
1274 Akıl ile imanı uzlaştırmaya çalışan Hıristiyan filozofu Aziz Thomas'ın ölümü
1276 Aragon Kralı I.Jaume'nin ölümü
1280 Akıl ile imanı uzlaştırmaya çalışan Hıristiyan din adamı Aziz Büyük Albert'in ölümü
1284 Kastilya Kralı X.Alfonso'nun vefatı
1294 Platoncu Hıristiyan düşünür Roger Bacon'un ölümü
1300 Aragon Kralı II.Jaume'nin Lâride'de üniversite kurması
1300 (den sonra) Germen ve Frank şövalyelerinin Baltık ve Doğu imparatorluklarını kurup ticaret etkinliklerine girişmeleri
1303 Papa VIII.Beniface'in Fransa kralının adamlarınca kaçırılması
1300-1450 Avrupa'da önemli bir kentsel gelişme hareketinin yaşanması
1307 Papa V.Clement'in Papalığı Fransa'nın Avignon kentine taşıması ve papaların neredeyse Fransız kralının adamları durumuna düşmeleri
1310 Kastiya tahtına XI.Alfonso'nun geçişi
1315 Katalan filozof Raimundo Lulu'nun ölmesi
1321 Dante'nin ölümü
1336 IV.Pedro'nun Aragon tahtına geçişi
1337-1453 İngiltere ile Fransa arasında Yüzyıl Savaşları
1347-1351 Avrupa'da veba salgını
1350-1550 Süngü ve toplarla silahlanmış topçuların ve piyadelerin, şövalyeleri önce kalelerinden sonra savaş alanlarından sürüp çıkarmaları ile askeri örgütlenmenin karmaşık bir durum alması
1350 Rönesans'ın İtalya'da biçimlenmeye başlaması
1354 Türkler'in Çanakkale Boğazı'nı geçip Gelibolu Yarımadası'nı fethederek Avrupa'ya adım atmaları
1378-1417 Birisi Avignon'da ve diğeri Roma'da iki rakip Papalık dönemi
1387 Pedro'nun ölümü
1389 Kosova Savaşında Sırplar'ı yenen Türkler'in Balkanlar'da askeri üstünlüğü ele geçirmeleri
1414-1417 Konstanz piskoposlar kurultayı sonunda, İmparator Sigismund'un çabasıyla iki ayrı Papalığın sona erdirilmesi
1453 Konstantinopolis'in Türkler tarafından fethedilmesi ve Ruslar'ın artık Ortodoks kiliselerinin Hıristiyanlığın son kalesi olduğuna inanmaları
Bizans imparatorlarının Roma imparatoru oldukları iddiasının sona ermesi
Aragon Kralı Fernando İle Kastilya Kraliçesi Isabella'in evlenmesi
1479 Aragon ve Kastilya krallıklarının birleşmesi
Endülüs'te İslam hâkimiyetinin sona erdirilmesi
Haçlı ruhunun kıta ötesi Müslümanlar üzerine yoğunlaşmasında ikinci dönemin başlaması
Kristof Kolomp'un Amerika kıtasını keşfi 1498 Vasko de Gama'nın okyanusu aşması
AYÇA TELIRMAK
Kadınların, bir başına kadınların, yoksun bırakılmışların, içine yanmışların, kabuğuna mahkûmların hikâyelerini anlatmaya yola çıkmıştık Ayça’yla. Cümlelerimiz billurlaştıkça, cesaret bulduk, o küskün, terk edilmiş, kovulmuş dokularımızdan, söz çıkarttık, şiir çıkarttık… Hayatın tüm ıskalarına yeniden nişan alır gibi… Sanki sil baştan başlar gibi…
Oyuncunun hayat hikayesi sahnenin örsünde şekillenir. Övüncü bir avuç alkış, bir de başını yastığa koyduğunda gözlerine oturacak huzurlu bir uykudur.
Ayça sonsuzluğa gitti. Apansız, yaka kavura…
Kulis aralarından, kumaş kıvrımlarından, sahne karanlıklarından süzülen anılarıyla baş başayız şimdi. Onun adına, onunla birlikte.
Huzurla uyu Ayça Telırmak.
İSTANBUL EFENDİSİ
İSTANBUL EFENDİSİ
Musahipzade Celal' in ünlü klasiği İ.B.B. Şehir Tiyatroları sahnelerinde...
TARLA KUŞUYDU JULİET
TARLA KUŞUYDU JULIET
Ephraim Kishon' dan Romeo ve Jüliet üzerine eğlenceli bir fantazi.